Prosówka – jak rozpoznać i leczyć ten rodzaj gruźlicy?
RedakcjaWiększość z nas myśli o gruźlicy jak o chorobie, która w XXI wieku nie może nam zagrozić. Niestety w obecnych czasach pojawia się coraz więcej przypadków zachorowań na tą niebezpieczną chorobę. Prosówka to jeden z rodzajów rozsianej gruźlicy, która obejmuje co najmniej dwa narządy. Prątki gruźlicy wędrują razem z krwią do narządów i tam tworzą zmiany zapalne przypominające ziarna prosa – stąd też nazwa prosówka.
Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie?
W dawnych czasach na prosówkę chorowały głównie małe dzieci. Obecnie odnotowuje się coraz więcej doniesień o powiększającej się zachorowalności w grupie starszych osób powyżej 65 roku życia. Do grupy ryzyka zaliczyć można osoby:
-chorujące na AIDS, cukrzycę, niewydolność nerek
-poddawane dializie i po przeszczepach organów
-chorujące na nowotwory krwi i chłoniaki oraz na infekcje wirusowe
-nadużywające alkoholu
-leczące się przewlekle kortykosterydami
W tym miejscu warto również podkreślić, iż jeszcze wiele lat temu na prosówkę chorowały najczęściej osoby, które zakaziły się prątkami w drodze infekcji pierwotnej. Niestety ostatnie dane pokazują, że obecnie dominują przypadki zachorowań na prosówkę w drodze zakażenia wtórnego i to od kilku do kilkudziesięciu lat od zakażenia pierwotnego prątkami.
Czym objawia się prosówka?
Objawy choroby są raczej niespecyficzne. Najczęściej spotykanym a czasami jedynym przez dłuższy czas objawem jest gorączka. Dodatkowo mogą pojawiać się dreszcze. W trakcie rozwoju choroby mogą pojawić się dodatkowe objawy np. nocne poty, osłabienie, brak apetytu, strata wagi. Zmiany są widoczne najczęściej w wątrobie, śledzionie, płucach. Prątki mogą jednak osadzać się również w nerkach, sercu, szpiku, nadnerczach, przewodzie pokarmowym itd.
Widoczne są również objawy ze strony układu oddechowego takie jak: duszności, kaszel, zapalenie opłucnej. Gdy dochodzi do ostrej niewydolności oddechowej, śmiertelność wynosi około 57%.
Gdy prątki dostają się do opon mózgowo-rdzeniowych i do mózgu pacjent odczuwa bóle głowy i zmiany w zachowaniu. Jest to szczególnie zauważalne, gdy choroba dotyka małe dzieci.
W przypadku wysiewu do jamy brzusznej pacjent odczuwać może silne bóle brzucha i krwioplucie.
Gruźlica prosówkowa może mieć charakter przewlekły lub ostry. Przebieg ostry jest bardzo niebezpieczny a zbyt późne zastosowanie odpowiedniego leczenia może skończyć się śmiercią. Stan taki jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci. Podobni e jest u osób chorujących na AIDS.
Jak zdiagnozować chorobę?
Prosówka to choroba trudna do szybkiego zdiagnozowania, gdyż najczęściej lekarze diagnozują choroby po objawach, o których mówi pacjent. W przypadku prosówki objawy mogą być jednak tak skąpe, że ciężko jest wpaść na pomysł, że pacjent choruje na gruźlicę. Do tego potrzebne są badania diagnostyczne np. rentgen, tomografia komputerowa.
Prosówkę o charakterze przewlekłym diagnozuje się zazwyczaj przy użyciu RTG czyli rentgena. Zmiany widoczne na obrazie trzeba jednak poddać różnicowaniu ze zmianami nowotworowymi. U osób chorujących na prosówkę w rentgenie płuc zauważa się: zmiany rozsiane o charakterze drobnoguzkowym, zmiany opłucnowe, ogniska miąższowe, powiększenie węzłów chłonnych i śródpiersia.
Do zdiagnozowania choroby stosuje się również badanie przy użyciu tomografu komputerowego o wysokiej rozdzielczości. W pierwszym stadium choroby bardzo dobrze widać rozproszone równomiernie w płucach guzki o takiej samej wielkości.
Aby postawić poprawną diagnozę należy również wykonać badania plwociny, płynu mózgowo-rdzeniowego lub wycinka pobranego drogą biopsji na obecność bakterii. Do diagnozy wykorzystuje się również wynik odczynu tuberkulinowego, choć on też w 50-90% przypadków nie jest miarodajny.
Aby potwierdzić prosówkę warto też wykonać badanie krwi. U chorych zauważalne są bowiem widoczne nieprawidłowości w obrazie krwi.Czy każde z tych badań daje jednoznaczne potwierdzenie o istnieniu choroby? Otóż nie, dlatego też zaleca się wykonanie szeregu różnych badań.
Leczenie prosówki
Do leczenia gruźlicy prosówkowej wykorzystuje się ściśle określone leki, których podawanie jest szczegółowo opisane. Zazwyczaj stosuje się leczenie skojarzone w określonym schemacie: rifampicyna10 mg/kg m.c./dobę nie przekraczając dawki 600mg, isoniazid 5 mg/kg m.c./dobę nie przekraczając dawki 300mg, pirazynamid 20-30 mg/kg m.c./dobę oraz etambutol 15 mg/kg m.c./dobę lub streptomycyna (5 mg/kg m.c./dobę nie przekraczając 1g. Cztery leki przeciwprątkowe stosuje się przez 2 miesiące. Kolejnie przez 4 miesiące kontynuuje się leczenie dwoma lekami: rifampicyną i iniozadydem.
W grupie pacjentów będących w szczególnej grupie ryzyka tj. chorzy na AIDS, dzieci, prosówka w oponach mózgowo-rdzeniowych leczenie kontynuuje się aż do 12 miesięcy.W przypadku leczenia prosówki trzeba pamiętać o jak najszybszym rozpoczęciu leczenia. Statystyki w przypadku prosówki nie są jednak najlepsze, gdyż mimo rozpoczęcia leczenia w pierwszym tygodniu terapii umiera nawet 16-24% pacjentów.
Dodaj komentarz