Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, wymagającą wielu modyfikacji codziennego życia i niezwykłej dyscypliny ze strony chorych. Każda niesubordynacja może zakończyć się tragicznie. Groźne są zarówno zbyt wysokie cukry, jak i za niskie. Czym jest niedocukrzenie? Jak się objawia? Kiedy się go spodziewać? Jak wówczas reagować? No i przede wszystkim jak się przed nim ustrzec?

Czym jest niedocukrzenie?

Niedocukrzenie, inaczej hipoglikemia, to stan obniżonego poziomu cukru we krwi. Zbyt niska glikemia może być równie niebezpieczna jak zbyt wysoki poziom glukozy w organizmie. Najczęściej objawy pojawiają się przy spadku stężenia cukru poniżej 55 mg/dl, ale nie zawsze.

Czy u każdego hipoglikemia wygląda tak samo?

• Po pierwsze niedocukrzenie może przybierać zarówno formę łagodną , jak i ciężką. Obie te postacie manifestują się innym nasileniem objawów. Po w postaci ciężkiej chory człowiek może nawet zapaść w śpiączkę. W związku z tym objawy u każdego mogą wyglądać inaczej, w zależności od stopnia niedocukrzenia i czasu jego trwania.
• Po drugie, u każdej osoby istnieje indywidualny próg stężenia glukozy, przy którym pojawiają się objawy niedocukrzenia. Najczęściej niedobór cukru zaczyna się objawiać przy poziomie poniżej 55 mg/dl, ale u niektórych osób może przy wyższych wartościach glukozy. Zmienność ta wynika z długiego utrzymywania się u danej osoby poziomu glikemii znacznie wyższego niż prawidłowy. Organizm adaptuje się to takiego stężenia cukru i wówczas obniżenie jego ilości nawet w niewielkim stopniu może wywoływać objawy niedocukrzenia.

Jak wygląda łagodne niedocukrzenie?

Taki chory ma zachowaną przytomność, ale cechuje go:

– drażliwość

– niepokój

– ból głowy

– szerokie źrenice

– zawroty głowy

– drżenie rąk

– zimne poty

– silne uczucie głodu

-uczucie kołatania serca

– bladość.

Długo chorujący na cukrzycę ludzie potrafią świetnie rozpoznawać spadający poziom cukru, zanim rozwinie się pełen obraz kliniczny niedocukrzenia. Każdy musi sam poznać swój organizm, by odpowiednio reagować w takich sytuacjach.

Jak wygląda ciężkie niedocukrzenie?

W przypadku dużego niedoboru glukozy w organizmie, poza objawami somatycznymi, dołączają się również zaburzenia przytomności.

Typowe cechy takiego stanu to poza wymienionymi wyżej, również:

– znaczna nerwowość, pobudzenie

– trudności w koncentracji

– pogorszenie ostrości widzenia

– utrudniona koordynacja ruchowa

– drgawki

– senność, aż do utraty przytomności.

Jak się zachować, gdy pojawiają się objawy niedocukrzenia?

• W przypadku łagodnego niedocukrzenia, gdy mamy zachowaną pełną przytomność, można sobie samemu pomóc, dostarczając glukozę doustnie. Na początek trzeba spożyć coś, co szybko podniesie poziom cukru, to znaczy produkt, który się bardzo szybko wchłonie. Powinno być to 10-20 gram glukozy, na przykład w postaci kostki cukru, glukozy w żelu, osłodzonej wody bądź herbaty lub szklanka soku owocowego. Na tym „szybkim” zabiegu jednak nie poprzestajemy i od razu po dostawie glukozy do organizmu, należy przystąpić do posiłku bogatego w cukier, który się będzie wchłaniał powoli. Może to być kanapka, naleśnik bądź inna przekąska.
• W przypadku ciężkiego niedocukrzenia, gdy występują jakiekolwiek zaburzenia przytomności, należy natychmiast wezwać karetkę pogotowia bądź udać się do najbliższego szpitala. Konieczna będzie dożylna podaż glukozy, a być może również domięśniowe podanie glukagonu. Po szybkim podniesieniu poziomu glikemii, dalsze postępowanie wygląda tak samo jak w łagodnym niedocukrzeniu. Należy przystąpić do spożycia wolno wchłaniających się cukrów, cały czas monitorując poziom glikemii. Najważniejszą rzeczą w przypadku ciężkiego niedocukrzenia jest identyfikacja przyczyny takiego stanu, by zapobiec mu w przyszłości.

Jak może dojść do niedocukrzenia?

Niedocukrzenie zwykle wynika z błędu ludzkiego i nieprawidłowej terapii. Do standardowych okoliczności, w których niebezpiecznie spada poziom glukozy we krwi należą niżej wymienione:

• przyjęcie doustnego leku obniżającego poziom glukozy bądź insuliny podskórnie bez następowego spożycia posiłku,
• zbyt duża dawka insuliny w stosunku do wielkości posiłku,
• zbyt intensywny wysiłek fizyczny po przyjęciu insuliny bądź leku doustnego, bez korekcji dawki insuliny lub zjedzenia dodatkowego posiłku przed wysiłkiem bądź w jego trakcie,
• podanie insuliny podskórnie w okolice intensywnie wykorzystywane podczas wysiłku fizycznego, na przykład w udo przed nornic-walking. Ćwiczenia fizyczne wyzwalają większy przepływ krwi przez używane mięśnie, a to skutkuje szybszym wchłanianiem podanego leku, jakim jest insulina i jego szybszym działaniem.
• spożycie alkoholu.

Jak ustrzec się przed niedocukrzeniem?

• Należy jeść regularnie posiłki o zaleconej przez lekarza kaloryczności i zawartości cukru. Ominięcie któregoś z posiłków może skutkować hipoglikemią.
• W przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów, trzeba zmierzyć poziom cukru i odpowiednio zareagować.
• Spożywanie alkoholu zawsze wiąże się z ryzykiem wystąpienia niedocukrzenia. Osoby przyjmujące doustne leki przeciwcukrzycowe powinny go w ogóle unikać, natomiast leczone insuliną mogą po konsultacji z lekarzem i modyfikacji dawek insuliny ewentualnie pozwolić sobie na kieliszek wina.
• W przypadku planowanego wysiłku fizycznego, należy zbada cukier przed jego rozpoczęciem, w trakcie, a także po jego zakończeniu. Glikemia może spaść nawet kilka godzin po wysiłku fizycznym. Osoby przyjmujące insulinę mogą po konsultacji z lekarzem zredukować dawkę insuliny o 30-50% przed planowanym wysiłkiem fizycznym. Niezależnie od sposobu terapii warto przed intensywniejszą pracą fizyczną spożyć dodatkowy posiłek zawierający wolno wchłaniające się cukry, na przykład czekoladę lub baton czekoladowy.
• Zawsze diabetyk musi mieć przy sobie kostkę cukru, glukozę w żelu lub sok owocowy.