Jak rozpoznać jedną z najpowszechniej występujących chorób populacyjnych? O cukrzycy wiele się mówi w kontekście powikłań, jakie może powodować, natomiast niewiele, jak im zapobiec.

Najlepszą metodą jest profilaktyka polegająca na utrzymywaniu właściwego poziomu cukru we krwi poprzez prawidłowe leczenie. Jednak, skąd mamy wiedzieć, że terapię należy stosować? Cukrzyca nie boli, często nie wywołuje wyraźnych, charakterystycznych objawów. W związku z tym, poniżej ścieżka diagnostyczna pomagająca rozpoznać cukrzycę.

1. Objawy kliniczne sugerujące cukrzycę:

• poliuria, wielomocz
• nocne oddawanie moczu
• polidypsja- czyli wzmożone pragnienie, suchość błon śluzowych
• nudności, wymioty, bóle brzucha
• zapach acetonu z ust
• utrata masy ciała
• zaburzenia widzenia
• nawracające infekcje grzybicze i bakteryjne
• nawet do utraty przytomności i śpiączki

2. Określenie poziomu glikemii na czczo we krwi, czyli po około 8-14 godzin bez przyjmowania posiłków i napojów. Prawidłowo glikemia powinna wynosić 60-90 mg/dl. Diagnostycznie przyjmuje się za punkt odcięcia normy 100 mg/dl.

• poniżej 100 mg/dl to wartość prawidłowa nie wymagająca dalszej diagnostyki czy terapii.
• między 100 mg/dl a 125 mg/dl jest wartością wymagającą dalszej diagnostyki. Należy wykonać w najbliższym czasie test OGTT- to znaczy test doustnego obciążenia glukozą.
• co najmniej 126 mg/dl to wartość, która stanowi wskazanie do ponownego pomiaru glikemii na czczo. Dwukrotne stwierdzenie poziomu glukozy we krwi na czczo powyżej 125 mg/dl potwierdza cukrzycę i konieczne jest wdrożenie odpowiedniej terapii.

3. Przygodny pomiar poziomu glukozy we krwi

• glikemia poniżej 140 mg/dl to wartość prawidłowa
• glikemia przekraczająca 200 mg/dl wymaga ponownego zbadania poziomu glukozy we krwi. W przypadku, gdy podczas ponownego przygodnego pomiaru glikemia również wyniesie ponad 200 mg/dl stanowi to podstawę do rozpoznania cukrzycy i wdrożenia terapii.
• glikemia między 140 mg/dl a200 mg/dl- należy wykonać pomiar glukozy we krwi na czczo i w wdrożyć odpowiednie postępowanie w zależności od uzyskanych wyników.

4. Test OGTT, czyli test doustnego obciążenia glukozą polega na dwukrotnym pomiarze poziomu cukru we krwi. Pierwszego pomiaru dokonuje się na czczo, a drugiego w 2 godziny po spożyciu zalecanej dawki cukru. Standardowo podaje się 75 g glukozy w 250-300 ml wody. Należy spożyć ten płyn w ciągu 5 minut. Podczas 2 godzin przerwy zabrania się spożywania posiłków, napojów, palenia papierosów, intensywnego wysiłku fizycznego. Należy przebywać w pozycji siedzącej i oczekiwać w spokoju na kolejny pomiar. Czasami, w przypadku podejrzenia reaktywnej hipoglikemii, mierzy się cukier również 180 minut po spożyciu glukozy. Test OGTT należy wykonać przede wszystkim u osób, u których wartość glikemii na czczo wynosiłamiędzy 100 mg/dla 125 mg/dl.

Możliwe wyniki:

– jeśli po 2 godzinach glikemia wynosi ponad 200 mg/dl, to rozpoznaje się cukrzycę i rozpoczyna odpowiednie leczenie,

– jeśli po 2 godzinach glikemia wynosi między 200mg/dl a 140 mg/dl, wówczas stawia się diagnozę nieprawidłowej tolerancji glukozy,

– jeśli natomiast po 2 godzinach poziom glukozy jest poniżej 140 mg/dl, a glikemia na czczo wynosiła między 100 mg/dl a 125 mg/dl, wówczas rozpoznaje się nieprawidłową glikemię na czczo.

W przypadku, gdy znajdujemy się w grupie ryzyka zachorowania na cukrzycę, a wyniki glikemii wychodzą prawidłowe, nie należy rezygnować z regularnych okresowych pomiarów wartości glukozy we krwi. Osoby nie obciążone zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy, powinny od 45 roku życia przynajmniej raz na 3 lata sprawdzać swój poziom cukru. Jeśli ktoś jest otyły, jego aktywność fizyczna pozostawia wiele do życzenia, stosuje niewłaściwą dietą bądź cierpi na jakieś dodatkowe schorzenia, powinien glukozę zacząć oznaczać wcześniej i czynić to częściej niż pozostali członkowie społeczeństwa. Podobnie osoby posiadające cukrzyków w najbliższej rodzinie. W przypadku zdiagnozowania cukrzycy, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie i ocenić stopień ewentualnych powikłań.