Jaskra bez tajemnic
RedakcjaJaskra to aktualnie jedna z głównych przyczyn ślepoty na świecie, również w krajach rozwiniętych. Czym jest ta choroba oczu? Jak często występuje? U kogo może się pojawić? Co sprzyja jej rozwojowi? Jak rozpoznać jaskrę? W jaki sposób można ją leczyć? Czy można jej uniknąć?
Czym jest jaskra?
Jaskra to schorzenie okulistyczne charakteryzujące się wzmożonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym wynikającym w utrudnionego odpływu cieczy wodnistej na skutek blokady kąta przesączania. Długo utrzymujące się wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe może doprowadzić do wtórnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i trwałych zaburzenia widzenia.
Czy jaskra jest częstą chorobą?
Obecnie traktuje się jaskrę jako jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku. Na świecie choruje około 70 mln ludzi, natomiast w Polsce uważa się, że około 800 tys. Statystyki te jednak nie są do końca wiarygodne, bowiem średnio tylko co 7 chory regularnie udaje się na kontrole lekarskie i przestrzega terapii. Pozostali bagatelizują problem, narażając się na powikłania.
U kogo może wystąpić jaskra?
Jaskra może wystąpić w każdym wieku i w zależności od etapu życia, w którym się rozwija, wyróżnia się jej trzy postacie:
- u dzieci – jaskra wrodzona,
- u młodzieży – jaskra młodzieńcza,
- u dorosłych – jaskra pierwotna.
Z jaskrą powstającą u osób powyżej 40-tego roku życia, czyli pierwotną, lekarze mają do czynienia najczęściej.
Co sprzyja rozwojowi jaskry?
Trzeba pamiętać, że jaskra może wystąpić u każdego niezależnie od płci, wieku czy koloru skóry. Niektóre cechy po prostu bardziej predysponują do jej rozwoju.
Bardziej narażeni na tę chorobę oczu są:
- osoby powyżej 65-tego roku życia,
- przedstawiciele rasy czarnej,
- osoby, u których w rodzinie wystąpiła jaskra,
- cukrzycy,
- chorzy na schorzenia układu krążenia, jak nadciśnienie, choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, niewydolność krążenia czy po przebytym zawale serca bądź udarze mózgu,
- ludzie zmagający się z wysokim poziomem cholesterolu,
- chorzy już będący pacjentami okulistycznymi z powodu wad wzroku, najczęściej krótkowzroczności.
Jak rozpoznać jaskrę?
Osoby chorujące na jaskrę na początku rozwoju schorzenia mogą przez nawet kilka lat nie odczuwać żadnych dolegliwości. Najczęściej jednak zgłaszają uczucie ucisku w gałce ocznej, bóle oczu, bóle głowy, a czasami zdarzają się także napadowe bóle brzucha połączone z silnymi wymiotami. Długo utrzymujące się podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe niszczy włókna nerwu wzrokowego, powodując najpierw ubytki w polu widzenia, a w końcu nawet całkowitą ślepotę.
Diagnostyka tej choroby oczu nie jest taka prosta, jakby się mogło wydawać. Jednorazowy pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego zwykle niewiele wnosi. Na jednej wizycie lekarskiej nie można w 100% rozpoznać bądź wykluczyć jaskry. Nie rzadko chory wymaga wielomiesięcznej obserwacji i specjalistycznych analiz, by móc z pewnością potwierdzić diagnozę. Jednymi z takich badań są optyczny tomograf koherentny, tak zwany OCT, lub aparat GDX,który bezboleśnie ocenia grubość włókien nerwu wzrokowego i konfrontuje z normą wiekową. Cieńsza warstwa włókien w jakimś obszarze odpowiada jaskrze. Za pomocą tych badań można nie tylko rozpoznawać chorobę oczu, ale również monitorować skuteczność terapii.
By nie przeoczyć rozwoju choroby i nie dopuścić do powstania uszkodzeń nerwu wzrokowego, warto powyżej 40- tego roku życia 1 raz na 2 lata udać się na kontrolę do okulisty. Osoby z grup ryzyka powinny takie badanie przechodzić częściej, 1 raz na rok.
Jak można leczyć jaskrę?
Nowoczesna medycyna dysponuje metodami pozwalającymi nie tylko na wykrywanie jaskry w jej bardzo wczesnych stadiach, ale również na zahamowanie uszkadzania nerwu wzrokowego poprzez szybkie wdrożenie leczenia. Podstawowym celem każdej terapii jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i lepsze odżywienie nerwu wzrokowego. Dobór formy leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby.
- Na początek zwykle wdraża się terapię farmakologiczną w postaci kropli do oczu. Preparaty te mają za zadanie zmniejszyć wytwarzania cieczy wodnistej oraz poprawić jej odpływ przez kąt przesączania.
- W przypadku, gdy krople nie przynoszą pożądanego efektu bądź jeśli nie można ich stosować z innych względów, wówczas kolejnym krokiem jest laser. Za pomocą lasera wykonuje się nacięcie w tęczówce ułatwiające odpływ cieczy wodnistej. Zbieg ten zwykle jest bezpieczny i nie powoduje powikłań. Czasami jednak mimo udanego zastosowania noża laserowego, chory wymaga kontynuacji przyjmowania kropel.
- Ostateczność stanowi leczenie chirurgiczne, wykorzystywane, gdy inne metody zawodzą. Najpopularniejszym i najbardziej skutecznym zabiegiem jest trabekulektomia, polegająca na wytworzeniu przetoki w celu łatwiejszego odpływu cieczy wodnistej.
Czy można uniknąć jaskry?
Gdyby istniał sposób na uniknięcie jaskry, ta jednostka chorobowa pewnie by już nie istniała, a tak nie jest. Można jedynie oddalić ryzyko tego schorzenia odpowiednio dbając o oczy i o swój organizm.
- Należy regularnie kontrolować swoje oczy u specjalisty.
- Starać się obniżyć poziom cholesterolu we krwi.
- Cukrzycy powinni przestrzegać zaleceń diabetologa i dbać o właściwe stężenie glukozy.
- Chorzy na nadciśnienie tętnicze muszą dążyć do osiągnięcia zalecanych wartości.
- Trzeba troszczyć się o swój wzrok, rozsądnie go eksploatując, to znaczy nie wolno czytać książek bez odpowiedniego oświetlenia i nie należy przesadzać z oglądaniem telewizji czy przesiadywaniem przed monitorem komputera.
- Właściwa dieta bogata w cynk, chrom i witaminę B1 również ma pewne cechy zapobiegawcze.
Dodaj komentarz