Trądzik pospolity

Choroba tak powszechna jak jej nazwa medyczna sugeruje, a jednak mimo swej popularności niechętnie widywana na własnej skórze. Jest najczęściej spotykanym schorzeniem dermatologicznym, które w różnym nasileniu dotyczy prawie 100% populacji, zwłaszcza osób w młodszym wieku. Charakteryzuje się występowaniem zaskórników, grudek, krost i nacieków ropnych w typowych okolicach ciała, w tzw. rynnach łojotokowych: twarz- czoło, nos, broda, plecy –okolica nadłopatkowa, dekolt –okolica nadmostkwa.

trądzik pospolityJak powstaje trądzik?

Patogeneza choroby jest wieloczynnikowa. Za przyczyny endogenne, na które nie mamy większego wpływu, uważa się zwiększone wytwarzanie łoju, czyli nadczynność gruczołów łojowych, nadmierne rogowacenie ujść tych gruczołów, a także kolonizację skóry przez Propionibacterium acnes. Trądzik pospolity w języku łacińskim nosi nazwę Acne vulgaris, co od razu nasuwa związek miedzy beztlenową bakterią a zmianami skórnymi w tym schorzeniu.

Drugą grupę przyczyn, stanowią czynniki egzogenne, których rola jest równie istotna. Zalicza się tutaj kontakt ze smarami, klejami, olejami, smołami, wywołującymi tzw. trądzik zawodowy. Kobiety stosując fluidy, pudry czy inne preparaty pozornie pielęgnacyjne generują u siebie trądzik kosmetyczny. Osoby zmuszone przez swój stan zdrowia do przewlekłego stosowania niektórych leków, zwłaszcza glikokortykosteroidów, narażone są na zmiany trądzikowe zlokalizowane zwłaszcza na górnej części tułowia i ramionach. Podobny efekt wywołują anaboliki, androgeny, jod, brom, lit, leki przeciwgruźlicze,  przeciwpadaczkowe czy witaminy z grupy B. Nie bez znaczenia w etiologii są też geny.

Istotą choroby i podłożem do dalszych zmian jest zaczopowanie ujść gruczołów łojowych przez nadmiernie proliferujący naskórek. Powstają w ten sposób zaskórniki, najłagodniejsza postać trądziku. W czasie zabiegów „wyciskania” zaskórników oraz nieprawidłowej pielęgnacji skóry dochodzi do nadkażania obecnych wcześniej zmian , doprowadzając do grudkowo- krostkowej postaci, widywanej najczęściej. Trądzik ropowiczy bądź inaczej guzkowy to najcięższa forma, w której dominują głębokie, bolesne nacieki i guzy oraz liczne krosty.

Jak należy leczyć trądzik?

Najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać przed rozpoczęciem terapii, to gotowość na wielokierunkowe działanie. Nie tylko na leczenie farmakologiczne miejscowe czy ogólne, ale również na zmianę nawyków żywieniowych czy stosowanych kosmetyków.

Terapia zawsze powinna być zindywidualizowana, skupiając się na nasileniu zmian i przebiegu choroby u konkretnej osoby. Nieodzownym warunkiem powodzenia jest ścisła współpraca z lekarzem ze względu na długi okres kuracji, wielu miesięcy a nawet lat.

1- Leki

Miejscowo stosuje się preparaty hamujące powstawanie zaskórników, mianowicie retinoidy. Dodatkowo -leki zwalczające kolonizację propionibacterium acnes. Aktualnie uważa się klindamycynę za najskuteczniejszy antybiotyk wobec tej bakterii. Ponadto dodaje się lek hamujący rozwój lekooporności na antybiotyki, również o działaniu przeciwbakteryjnym – nadtlenek benzoilu. Kolejnym cennym preparatem jest kwas azelainowy, który nie ma sobie równych w zwalczaniu przebarwień  pozapalnych.

W większości przypadków miejscowa terapia przynosi pożądane efekty i na tym etapie leczenia można poprzestać. W ciężkich postaciach trądziku konieczne jest włączenie leczenia ogólnego. Początkowo włącza się doustne antybiotyki takie, jak  klindamycyna, doksycyklina czy erytromycyna, stosując je przez okres nawet 3 miesięcy. W przypadku nieskuteczności któregoś z nich, zastępuje się go kolejnym. Po 3 nieskutecznych próbach terapii antybiotykami, włączany jest najsilniejszy lek na rynku – izotretinoina. Decyzja o jego włączeniu nie może być pochopna, z uwagi na liczne efekty niepożądane wymaga rozważenia wszystkich alternatywnych form leczenia. Izotretinoina podwyższa stężenie lipidów czy nasila depresję. Teratogenny wpływa na płód wymaga stosowania antykoncepcji w trakcie jej przyjmowania.

U kobiet cierpiących na zaburzenia hormonalne, rozwiązaniem jest też przyjmowanie preparatów antyandrogenowych, które redukują nasilenie trądziku. Wymaga to jednak wcześniejszej diagnostyki endokrynologicznej.

2-Pielęgnacja skóry

Poza leczeniem farmakologicznym, niezwykle ważnym, wręcz fundamentalnym elementem terapii trądziku pospolitego, jest pielęgnacja skóry. Często postrzega się osoby z tym schorzeniem jako nie zadbane, niewystarczająco troszczące się o higienę. Należy obalić ten mit, gdyż to zbyt intensywne mycie twarzy szkodzi bardziej niż zła higiena. Szorowanie twarzy myjkami, ściereczkami rozrywa mieszki włosowe, nasilając procesy zapalne. Mycie skóry najwyżej dwa razy dziennie ciepłą wodą w zupełności wystarcza.

Ponadto jakość stosowanych środków chemicznych nie pozostaje bez znaczenia. Preparaty na bazie żelu czy silikonu w mniejszym stopniu podrażniają skórę, przyczyniając się do powstawania zaskórników niż te oparte na olejach.

Pozornie korzystnie działające na naszą skórę mydła przeciwbakteryjne wywołują z goła inny efekt. Nie zmniejszają populacji bakterii Propionibacterium acnes na skórze chorych i częściej działają drażniąco, zaostrzając zmiany trądzikowe. W związku z tym zaleca się wybór środków żelowych do płukania twarzy i unikanie zbyt intensywnego mycia zmienionej chorobowo skóry.

Oczyszczanie w gabinecie kosmetycznym zwykle prowadzi do zainfekowania zmian i zaostrzenia choroby, dlatego bezpieczniejsze pod tym względem są domowe „parówki”. Napar rumiankowy sprawdza się w tej roli idealnie, rozpulchniając skórę i ułatwiając wyciskanie zaskórników. Po mechanicznym usunięciu naskórkowych czopów, przetarcie skóry wacikiem nasączonym spirytusem zamyka pory, hamując dalszy rozwój zmian.

3-Szczepionki

Aktualnie pogląd dotyczący szczepień przeciw trądzikowi pospolitemu jest jednoznaczny. Immunizacja jest przeciwwskazana, gdyż może tylko nasilić istniejący już proces zapalny. Niektórzy lekarze starszego pokolenia zachęcają do zastosowania autoszczepionki jako wyjątkowo skutecznej terapii. Dla własnego dobra, zmieńmy wówczas źródło porad.

4-Dieta

Węglowodany wpływają na przemiany androgenów w skórze, nasilając aktywność gruczołów łojowych, przez co zaostrzając objawy trądziku. Często po świętach, imprezach okolicznościowych na twarzach osób na co dzień zdrowych pojawiają się zaskórniki, krosty, manifestując przy okazji, kto ile słodyczy zjadł. Stosowanie restrykcyjnych diet w trądziku pospolitym jest bezzasadne. Eliminacja pokarmów powinna być ściśle zindywidualizowana. Najczęściej objawy choroby zaostrzają, poza słodyczami , głównie czekoladą, tłuszcze, oleje, pieczywo, kawa, herbata, papryka, musztarda. Każdy chory szybko się orientuje, co mu najbardziej szkodzi i samodzielnie powinien tego unikać.

Reasumując, trądzik jest powszechnym problemem zdrowotnym, który znacząco pogarsza jakość życia i funkcjonowanie społeczne, w związku z tym nie należy bagatelizować tego problemu. Bogata oferta terapeutyczna pozwala znaleźć każdemu coś dla siebie, wymaga to jednak czasu, cierpliwości i ścisłej współpracy między chorym a lekarzem prowadzącym. Wielokierunkowe działanie umożliwia zlikwidowanie kłopotliwego schorzenia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

*

*

*