Mononukleoza zakaźna

Mononukleoza zakaźna to choroba wirusowa, często występująca u dzieci i łatwo się rozprzestrzeniająca. Co ją wywołuje? Jak przebiega? Czy u dzieci i u nastolatków wygląda tak samo? Jak można się nią zarazić? Jak ją rozpoznać? Czy jest groźna? Czy można się przeciwko niej zaszczepić? Jak ją leczyć?

mononukleoza zakaźnaCzym jest mononukleoza zakaźna?

Mononukleoza zakaźna to ostra choroba wirusowa dotykająca przede wszystkim dzieci, rzadziej osoby w okresie dojrzewania. Wywołuje ja najczęściej wirus Epstein-Barr przenoszony głównie z „ust do ust”. Dzieci są zwykle zarażane przez swoje mamy, a młodzież na drodze pocałunków. Mononukleoza z tego powodu często nazywana jest „chorobą pocałunków”.

Od kogo można się zarazić?

Najczęstszym materiałem zakaźnym jest ślina, a drogą – bezpośredni kontakt, czyli opisane wyżej nieszczęsne pocałunki. Również ślina pozostawiona na przedmiotach może stwarzać ryzyko mononukleozy. Czyja ślina jest groźna?

– osoby aktualnie chorej

– osoby, która niedawno przechorowała mononukleozę zakaźną, ale już jest zdrowa

– człowieka będącego nosicielem wirusa, czyli takiego osobnika, który sam nie ma objawów choroby, ale wykazuje zdolność zarażania innych.

Poza śliną, zdecydowania rzadszym materiałem zakaźnym jest krew osoby, która przechorowała mononukleozę zakaźną. Zakaźność krwi utrzymuje się nawet do 6 miesięcy od ustąpienia objawów choroby.

Czy w każdym wieku mononukleoza przebiega tak samo?

Zachorowalność na mononukleozę zakaźną cechują 2 szczyty wiekowe różniące się jednocześnie przebiegiem infekcji.

  • W okresie przedszkolnym choroba ta przebiega zwykle łagodnie, skąpoobjawowo, a czasami nawet bezobjawowo. Wówczas dopiero po latach podczas kontrolnych badań laboratoryjnych okazuje się, że ktoś przebył w swoim życiu mononukleozę i ma przeciwciała przeciw wirusowi EBV.
  • W okresie dojrzewania natomiast choroba przebiega jako pełnoobjawowa mononukleoza zakaźna.

Jakie są objawy mononukleozy zakaźnej?

  • Pierwszą rzeczą, o której należy pamiętać w przypadku mononukleozy, jest jej bardzo długi okres wylęgania. Często okres od kontaktu z potencjalnym źródłem zakażenia do pojawienia się pierwszych symptomów infekcji wynosi nawet 2 miesiące.
  • Na początku choroby objawy są nieswoiste. Pojawia się gorszy nastrój, poczucie ogólnego rozbicia, gorączka, dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, brak łaknienia, większa senność. Generalnie początkowe dolegliwości wyglądają jak zwyczajną choroba przeziębieniowa.
  • Po kilku dniach objawów prodromalnych pojawiają się klasyczne symptomy mononukleozy, choć nie muszą wystopić wszystkie:
     
  1. Ostre zapalenie gardła manifestujące się silnym bóle gardła, trudnościami w połykaniu i problemami z mówieniem. W badaniu jamy ustnej u chorego dziecka zauważymy charakterystyczny silny obrzęk łuków podniebiennych z drobnymi wybroczynami  i obfite, gęste naloty na migdałkach podniebiennych przypominające „biały kożuch”.
  2. Często współtowarzyszy nieżyt błony śluzowej nosa i spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Skutkuje to krztuszeniem się, bo z powodu obolałego gardło dzieci mała kłopoty z połykaniem czegokolwiek.
  3. Występuje gorączka sięgając nawet 40 st. C, która ma prawo utrzymywać się nawet 2-3 tygodnie.
  4. Węzły chłonne szyi, ale również innych części ciała mogą być powiększone. Dzieci wyglądają czasami jak podczas świnki. Smukła szyja znika, a w zamian pojawia się szeroka, tak zwana „szyja Nerona”. Przy ucisku węzły zwykle są tkliwe.
  5. U dzieci często występuje obrzęk powiek, nasady nosa i łuków podniebiennych. Zmiany te są zupełnie niegroźne, ustępują samoistnie z końcem choroby.
  6. Charakterystyczną dolegliwością standardowo zgłaszaną przez dzieci chorujące na mononukleozę zakaźną jest ból brzucha. W badaniu jamy brzusznej stwierdza się powiększenie narządów miąższowych, czyli śledziony i wątroby. Śledzionę w przebiegu tej choroby cechuje wyjątkowa tkliwość i dodatkowo kruchość. Rzadkie powikłanie mononukleozy może stanowić jej pęknięcie. Mimo iż nie zdarza się ono często, chorym zaleca się leżenie i unikanie jakichkolwiek urazów do czasu pełnego wyzdrowienia. Poza tym powiększona śledziona z większą intensywnością wykonuje swoją codzienną pracę, a mianowicie niszczenie elementów morfotycznych krwi. Może to doprowadzić do małopłytkowości, manifestującej się wybroczynami skórnymi.
  7. Wysypka nie należy do klasycznej manifestacji mononukleozy. Często jednak, z uwagi na występujące na początku choroby zapalenie gardła, dzieci otrzymują od lekarza antybiotyk- amoksycylinę lub ampicylinę, po którym pojawiają się na skórze swędzące plamisto-grudkowe wykwity, przypominające trochę zmiany w odrze. Ta reakcja na zastosowane leczenie stanowi w zdecydowanej większości przypadków, bo u ponad 90% osób, potwierdzenie mononukleozy zakaźnej.
  8. W okresie zdrowienia, częściej niż w przebiegu innych chorób zakaźnych, chorzy skarżą się na wyczerpanie, ogólne osłabienie i trudności w koncentracji, składające się na tak zwany zespół przewlekłego zmęczenia.

 {:PAGE_BREAK;:}

Jak rozpoznać mononukleozę zakaźną?

Poza objawami, które nie zawsze muszą tworzyć pełen obraz kliniczny choroby, do pewnego rozpoznania mononukleozy zakaźnej posłużyć mogą badania laboratoryjne. Charakterystyczna jest obecność we krwi atypowych limfocytów, co jednoznaczne potwierdza diagnozę. Dodatkowo można wykonać test na przeciwciała przeciw wirusowi EBV wykorzystując odczyn Paula-Bunnella-Davidsohna bądź szybki aglutynacyjny test lateksowy.

Jak należy leczyć mononukleozę zakaźną?

W związku z tym, że podłoże choroby stanowi infekcja wirusowa, antybiotyki są nieskuteczne. Zalecaną terapią jest leczenie objawowe.

  • Oznacza to doraźne podawanie leków przeciwgorączkowych przy podwyższonej temperaturze ciała u dziecka. Po takie preparaty należy sięgać zawsze, gdy gorączka przekracza 39 stopni. Można je stosować przy niższych temperaturach w sytuacji, kiedy dziecko dodatkowo jest obciążone wadą serca, przewlekłymi chorobami układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego lub po prostu źle toleruje nawet niewielkie podwyższenie ciepłoty swojego ciała. Preparatem uważanym za najbezpieczniejszy dla najmłodszych i przeznaczonym do długiego stosowania jest paracetamol. Doraźnie przez krótki okres czasu można podawać także ibuprofen.
  • Zaleca się poza tym lekkostrawną dietę, witaminy i picie dużej ilości płynów, najlepiej wody mineralnej.
  • Najbliższe 4 tygodnie od początku choroby dziecko powinno spędzić w swoim łóżku, odpoczywając.
  • W wyjątkowych okolicznościach, mianowicie w nasilonej obturacji dróg oddechowych z powodu silnego obrzęku gardła bądź ucisku przez powiększone węzły chłonne albo w zaawansowanych zmianach hematologicznych, głównie małopłytkowości, lekarz może zalecić podawanie glikokortykosteroidów.

Czy można się zaszczepić przeciw mononukleozie zakaźnej?

Szczepionka przeciw wirusowi EBV nie istnieje. Jedyną drogą zmniejszenia ryzyka rozwoju mononukleozy zakaźnej jest unikanie chorych na nią osób

Czy mononukleoza zakaźna jest groźną chorobą?

Mononukleoza jak każda choroba zakaźna niesie ze sobą prawdopodobieństwo powikłań.
 

– Do najczęstszych zalicza się przede wszystkim zmiany w obrazie krwi wynikające z zaawansowanej pracy powiększonej śledziony. Zmniejsza się ilość wszystkich elementów morfotycznych krwi, najsilniej płytek.
– Rzadką, aczkolwiek bardzo poważną, konsekwencją może być pęknięcie śledziony. Konieczna jest wówczas natychmiastowa operacja chirurgiczna.
– Mogą wystąpić pewne powikłania ze strony ośrodkowego układu nerwowego, jak porażenie nerwu twarzowego. Zwykle jednak są one miernie nasilone i ustępują samoistnie.

Mononukleoza zakaźna jest uważana za chorobę o dobrym rokowaniu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

*

*

*